• ۱۵ آذر ۱۴۰۳
  • حاصل سه قرن اندیشه اقتصاددانان بزرگ (۱)-مقایسه آدام اسمیت و کارل مارکس

    حاصل سه قرن اندیشه اقتصاددانان بزرگ (۱)-مقایسه آدام اسمیت و کارل مارکس

    دکتر تیمور رحمانی، دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در مجموعه یادداشت‌هایی در صفحه اینستاگرام خود با مقایسه اقتصاددانان مطرح به بررسی اندیشه آنان و حاصل سه قرن اندیشه اقتصاددانان بزرگ پرداخته است. در قسمت نخست به انتشار یادداشت‌های دکتر رحمانی در خصوص دو تن از اقتصاددانان مطرح یعنی آدام اسمیت و کارل مارکس می‌پردازیم.

    دکتر تیمور رحمانی- دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

    دکتر تیمور رحمانی- دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

    دکتر رحمانی در نخستین یادداشت از این سری از شاهکار آدام اسمیت می‌گوید: «خلاصه کتاب ثروت ملل آدام اسمیت آن است که منشاء ثروت ملت‌ها نه طلا و معادن و منابع طبیعی (است)، بلکه نیروی رقابت در تخصص و تقسیم کار در تولید است که در آن هرکدام از ما دنبال نفع شخصی خود هستیم. اما نفع شخصی لولوخورخوره نیست، بلکه نیرویی است که در ترکیب با رقابت سبب می‌شود من با پیگیری نفع شخصی خود با رقابت در تولید کالاها و خدمات (غیر از مواردی معدود که وظیفه دولت است) به‌طور اجتناب ناپذیر نفع شما را هم فراهم کنم و نتیجه نهایی توسعه اقتصادی و افزایش ثروت ملت است.»

    دکتر رحمانی در دومین یادداشت از شاهکار کارل مارکس می‌گوید: «خلاصه کتاب سرمایه مارکس آن است که تکامل مختص زیست‌شناسی نیست، بلکه نظام اقتصادی نیز در تکامل است و مالکیت خصوصی (بر برده، زمین و نهایتا ماشین‌آلات و تجهیزات تولید) و رقابت و نفع‌جویی شخصی نه پدیده‌ای مذموم و غیر اخلاقی، بلکه پدیده‌ای طبیعی و حاصل جبر تاریخی است تا نظام اقتصادی را از جامعه اشتراکی اولیه خارج کرده و پس از طی مراحل چندگانه و رسیدن به اوج تکامل سرمایه‌داری و توسعه اقتصادی آماده ورود به جامعه متعالی و بی‌طبقه کمونیستی عاری از مالکیت خصوصی نماید.»

    دکتر رحمانی در یادداشت بعدی به مقایسه آدام اسمیت و کارل مارکس پرداخته است. وی می‌گوید: «اسمیت و مارکس هر دو دغدغه رفاه عمومی داشتند. اسمیت آنچه را برای زندگی اجتماعی دوست داشت از تحلیل خود دور نگه‌داشت و پیش‌بینی او از خواص رقابت و سودمندی آن درست بود و ما فقط اندکی از او دقیق تر شده‌ایم در شناخت اینکه رقابت کجاها ممکن است نامطلوب باشد. مارکس آنچه را در مورد زندگی اجتماعی دوست داشت ناخودآگاه به عنوان تحلیل علمی نشر داد و پیش‌بینی اشتباهی از تکامل جوامع ارائه داد و جوامعی که پیرو او شدند فاجعه اقتصادی به بار آوردند.»