در روز گذشته(۱۰ اسفند) شاخص بورس تهران با ریزش ۱۸ هزار واحدی بزرگترین افت مقداری تاریخ بازار را به ثبت رساند. کاهش قیمت جهانی کالاها، عقب‌نشینی نرخ دلار و ترس از شیوع کرونا را میتوان از مهمترین دلایل افت بورس دانست.
در این شرایط مهمترین پرسش و دغدغه‌ی فعالان بازار سهام این است که ریزش بازار دامنه‌دار خواهد بود یا اصلاحی موقت است؟
آمار معاملات روز گذشته بورس تهران
در نخستین روز معاملاتی هفته، ارزش معاملات خرد نسبت به روز پایانی هفته گذشته بشدت افت کرد و با نزول بیش از ۲۰ درصدی در سطح ۴۱۷۶ میلیارد تومان رقم خورد. کاهش ارزش معاملات خرد می‌تواند از کاهش نسبی عرضه‌ها خبر بدهد.
در روز گذشته از ۳۰۴ نماد فعال در بورس تهران ، ۱۱۰ نماد کار خود را در محدوده صف فروش به پایان بردند و مجموع ارزش صف فروش این نمادها حدود ۴۰۰ میلیارد تومان بود. در مقابل ۶۲ نماد معاملات روز گذشته را با صف خرید به پایان بردند و این در حالی بود که ۶۹۵ میلیارد تومان تقاضا در صفوف خرید این سهام به انتظار نشسته بود. بنابراین در شرایطی که به نظر می‌رسد عده‌ای برای خروج از سهام در تقلا بوده‌اند، در جبهه‌های دیگری از معاملات، رقابت در تقاضا چشمگیرتر بوده است.
بررسی روند نمادهای بورسی در روز گذشته و آمار و ارقام مربوط به آن‌ها نشان می‌دهد که معاملات روز گذشته را نمی‌توان به ترس فراگیر در بازار سهام تعبیر کرد؛ در نتیجه برای پیش‌بینی مسیر آینده سهام باید به بررسی و بازخوانی سایر عوامل تأثیرگذار ریزش سهام در روز گذشته بپردازیم.
علت عقب‌نشینی بورس چیست؟
شیوع و گسترش سریع ویروس کرونا در جهان و از جمله ایران، ادامه ریزش قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی و اعمال برخی قوانین جدید با هدف کاستن از جریان‌های سفته‌بازی بخشی از تحولات آخر هفته بود که بازار سهام را تحت تأثیر قرار داد.
پیش از این ویروس کرونا اقتصادهای بزرگ دنیا را بطور جدی متأثیر ساخته بود؛ به گونه ای که شاخص‌های اصلی وال‌استریت در هفته گذشته بدترین عملکرد خود از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸ را به ثبت رساندند و قیمت کالاهای پایه مصرفی مسیر نزولی پرشتابی را در پیش گرفتند. با این وجود بورس تهران به پشتوانه ورود نقدینگی پرحجم نه تنها در مقابل ریزش مقاومت کرده بود، بلکه مسیر صعود را با قدرت ادامه داده بود. در این بین صعود نرخ‌های آزاد و نیمایی دلار، اثرات بسیاری در رشد قیمت‌ها داشت. به رغم ریزش قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای مرجع، رشد نرخ دلار سبب شد تا معاملات بورس کالا بار دیگر شاهد رقابت چشمگیر در جبهه تقاضا باشد و به این ترتیب انتظار برای رشد درآمد شرکت‌های کامودیتی‌محور اوج بگیرد. از سوی دیگر رشد نرخ ارز با رشد انتظارات تورمی هم‌سو بود و در نهایت بهانه‌های صعودی در بورس تهران بار دیگر گسترده شد.
اما در پایان هفته ریزش در کالاهای پایه ادامه پیدا کرد و نرخ دلار در بازار آزاد نیز ریزش شدیدی را تجربه کرد. در بازارهای جهانی نیز قیمت هر بشکه نفت برنت به ۵۰ دلار رسید، مس به کانال ۵۵۰۰ دلاری بازگشت و هر تن فلز روی به مرز ۲ هزار دلار نزدیک شد. نرخ هر دلار نیز از ۱۵ هزار و ۷۰۰ تومان در پایان هفته گذشته به ۱۴ هزار و ۷۰۰ تومان در روز گذشته رسید. به این ترتیب سهم‌های کامودیتی‌محور بورس تهران از دو زاویه تحت فشار قرار گرفتند و بیشترین اثر منفی بر نماگرهای بازار را ایجاد کردند.
از دیگر عوامل تأثیرگذار بر معاملات روز گذشته، انشار دو دستورالعمل جدید مرتبط به بازار سهام است: اول تغییرات مرتبط با حجم مبنا که دست‌کم بصورت مقطعی می‌تواند به کاهش انگیزه‌های سفته‌بازانه در بازار منجر شود و دوم اعمال برخی محدودیت‌ها برای صدور کدهای جدید بورسی.
اگرچه هر کدام از این دو تصمیم می‌توانند در بلندمدت اثرات مثبتی به دنبال داشته باشد، با این وجود برخی فعالان بازار این رویکردها را در ریزش روز شنبه موثر می‌دانند. بزرگترین نقدی که به این قوانین جدید وارد است نحوه زمان‌بندی و اطلاع‌رسانی آن است. به خصوص در رابطه با مورد دوم، برخی اخبار حاکی از آن است که این تصمیم منجر به هجوم مردم به شعبه‌های کارگزاری شده تا ثبل از اعمال قوانین جدید موفق به اخذ کد بورسی شوند و این در حالی است که در شرایط فعلی باید از اقداماتی که به ایجاد چنین اجتماعاتی منجر می‌شود پرهیز کرد.
بازگشت شاخص بورس به روند صعودی پس از استراحت یک روزه
در جریان معاملات امروز، ۱۱ بهمن، شاخص کل بورس تهران با ثبت رشد ۹۷۸۲ واحدی به ارتفاع ۵۱۵ هزار واحد صعود کرد.
در دادوستدهای امروز بازار سرمایه تعداد ۶ میلیارد و ۳۴۴ میلیون سهم و حق‌تقدم به ارزش ۴۵۰۰ میلیارد تومان در ۷۰۳ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد ۹ هزار و ۷۸۲ واحدی در ارتفاع ۵۱۵ هزار و ۵۸۳ واحد قرار گرفت.
در روز جاری نمادهای معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس، ارتباطات سیار ایران و گروه مدیریت سرمایه گذاری امید بیشترین اثر مثبت و نمادهای شرکت پالایش نفت اصفهان، فولاد خراسان و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بیشترین اثر منفی را بر دماسنج بازار سهام داشتند.