صنعت خودروسازی ایران در طول دوران حیات خود همواره با پدیده‌ای به نام انحصار روبه‌رو بوده است و سایه‌ی آن را بالای سر خود احساس کرده است. در طول عمر پنجاه ساله صنعت خودروسازی ایران برنامه‌ها و سیاست‌هایی برای خلاصی از انحصار موجود در این صنعت صورت گرفته که هر یک به دلایل اقتصادی و سیاسی نتوانسته‌اند خودروسازی در کشورمان را به مسیر درست و صحیح خود بازگرداند.
وزیر صنعت ، معدن و تجارت در طی چندماه اخیر بر رفع انحصار در صنعت خودروسازی کشور تأکید ورزیده است و فراهم کردن شرایط ورود خودروسازان جهانی را به عنوان قطب سوم خودروسازی در کشور را به عنوان راه حلی برای انحصارزدایی پیشنهاد کرده است.
ورود خودروسازان خارجی در چندسال اخیر همواره زیر سایه تحریم‌های آمریکا (به ویژه تحریم صنعت خودروسازی کشور) قرار می‌گرفت اما با انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و با توجه به پالس‌های مثبت هر دو کشور در رابطه با بازگشت به برجام، پروژه انحصارزدایی وزارت صمت برای صنعت خودروسازی کشور چندان دور از دسترس به نظر نمی‌رسد.
حال سؤالی که به ذهن افراد به وجود می‌آید این است که چه گزینه‌هایی شانس ورود به بازار ایران و فعالیت در صنعت خودروسازی کشور را دارند؟ آیا پژو و رنو به عنوان خودورسازان اصلی و قطب سوم پیشنهادی توسط وزارت صمت راهی ایران خواهند شد؟
پژو- ایران خودرو؛ دوگانه‌ای آکنده از نااطمیانی
تا چندماه پیش کارشناسان وتحلیلگران اقتصادی شانس بالایی را برای ورود پژو و از سرگیری دوباره فعالیت‌هایش در خودورسازی درنظر می‌گرفتند اما با توجه به ادغام ۵۰میلیارد دلاری شرکت‌های پژو- سیتروئن و فیات- کرایسلر که عنوان چهارمین غول صنعت خودروسازی در جهان را به خود اختصاص دادند، امکان حضور دوباره این خودروساز در جاده مخصوص بسیار اندک شده است.
مسئله دیگری که در پروژه انحصارزدایی وزرات صمت برای صنعت خودروسازی کشور مهم است به نحوه فعالیت‌های شرکت‌های خارجی در ایران باز می‌گردد؛ اکثر شرکت‌هایی که در دوران بعد از برجام پا به عرصه‌ی خودروسازی کشور نهادند میلی به فعالیت مستقل در ایران به عنوان خودروساز نداشتند همانند شرکت پژو که بیشتر در پی فروش محصولات خود از مسیر مونتاژ کردن آن‌ها توسط شریک دیرینهی خود ، یعنی ایران‌خودرو ، بوده است. بنابراین باتوجه به ایجاد شدن فرصتی برای پژو برای ورود به بازار خودروی آمریکا و پروژه‌ی وزارت صمت مبنی بر فعالیت مستقل خودورسازان خارجی بازگشت شرکت پژو به بازار ایران امری بعید و دور از دسترس به نظر می‌رسد.
در تکاپوی پیدا کردن گزینه‌ی جانشین برای صنعت خودروسازی ایران
شرایطی که برشمردیم احتمال حضور پژو در ایران را کمرنگ کرد اما عدم بازگشت پژو می‌تواند تبعات مثبتی همانند حضور دیگر خودروسازان جهانی در صنعت خودروسازی کشور را داشته باشد. در غیاب پژو ( که لقب اولین شریک پسابرجامی خودروسازی را نیز یدک می‌کشد) این فرصت وجود دارد که خودروسازی ایران به دنبال گزینه‌ی جدیدی برای همکاری عمیق برود و شرکت‌هایی امثال «رنو» را برای این مهم انتخاب بکند. انتخاب رنو برای پرژه‌ی انحصارزدایی صنعت خودروسازی ایران تاحدی مناسب به نظر می‌رسد زیرا این خودروساز در دوران پسابرجام نیز به دنبال فعالیت مستقل و عمیق در بازار ایران بود و اهداف مشابه هموطن خود (پژو) را در ذهن نداشت. علاوه بر آن رنو که سابقه سال‌ها حضور در ایران را دارد و باپستی‌ها و بلندی‌های این حوزه در ایران آشنا است همواره به دنبال فرصتی بوده تا از زیر سایه‌ی رقیب خود یعنی پژو در بازار ایران خارج بشود.
در آخر باید اشاره کرد با توجه به تجربه‌های سال‌های گذشته فعالیت خودروسازان خارجی در ایران دولت و وزارت صمت باید موضع خود را در خصوص فعالیت این شرکت‌ها مشخص کنند و در راستای هدف خود که زدودن انحصار از این صنعت می‌باشد تمرکز کنند. از جمله اقداماتی که دولت و به خصوص وزرات صمت می‌توانند در این حوزه انجام بدهند می‌توان به هموار کردن مسیر سرمایه‌گذاری خارجی و کوتاه کردن دست خودروسازان داخلی برای دخالت در کار شرکت‌های خارجی در بازار خودروی کشور اشاره کرد.